55 | 网络虚拟化:如何成立独立的合作部?

上一节,我们讲了存储虚拟化,这一节我们来讲网络虚拟化。

网络虚拟化有和存储虚拟化类似的地方,例如,它们都是基于 virtio 的,因而我们在看网络虚拟化的过程中,会看到和存储虚拟化很像的数据结构和原理。但是,网络虚拟化也有自己的特殊性。例如,存储虚拟化是将宿主机上的文件作为客户机上的硬盘,而网络虚拟化需要依赖于内核协议栈进行网络包的封装与解封装。那怎么实现客户机和宿主机之间的互通呢?我们就一起来看一看。

解析初始化过程

我们还是从 Virtio Network Device 这个设备的初始化讲起。


static const TypeInfo device_type_info = {
    .name = TYPE_DEVICE,
    .parent = TYPE_OBJECT,
    .instance_size = sizeof(DeviceState),
    .instance_init = device_initfn,
    .instance_post_init = device_post_init,
    .instance_finalize = device_finalize,
    .class_base_init = device_class_base_init,
    .class_init = device_class_init,
    .abstract = true,
    .class_size = sizeof(DeviceClass),
};

static const TypeInfo virtio_device_info = {
    .name = TYPE_VIRTIO_DEVICE,
    .parent = TYPE_DEVICE,
    .instance_size = sizeof(VirtIODevice),
    .class_init = virtio_device_class_init,
    .instance_finalize = virtio_device_instance_finalize,
    .abstract = true,
    .class_size = sizeof(VirtioDeviceClass),
};

static const TypeInfo virtio_net_info = {
    .name = TYPE_VIRTIO_NET,
    .parent = TYPE_VIRTIO_DEVICE,
    .instance_size = sizeof(VirtIONet),
    .instance_init = virtio_net_instance_init,
    .class_init = virtio_net_class_init,
};

static void virtio_register_types(void)
{
    type_register_static(&virtio_net_info);
}

type_init(virtio_register_types)

Virtio Network Device 这种类的定义是有多层继承关系的,TYPE_VIRTIO_NET 的父类是 TYPE_VIRTIO_DEVICE,TYPE_VIRTIO_DEVICE 的父类是 TYPE_DEVICE,TYPE_DEVICE 的父类是 TYPE_OBJECT,继承关系到头了。

type_init 用于注册这种类。这里面每一层都有 class_init,用于从 TypeImpl 生成 xxxClass,也有 instance_init,会将 xxxClass 初始化为实例。

TYPE_VIRTIO_NET 层的 class_init 函数 virtio_net_class_init,定义了 DeviceClass 的 realize 函数为 virtio_net_device_realize,这一点和存储块设备是一样的。


static void virtio_net_device_realize(DeviceState *dev, Error **errp)
{
    VirtIODevice *vdev = VIRTIO_DEVICE(dev);
    VirtIONet *n = VIRTIO_NET(dev);
    NetClientState *nc;
    int i;
......
    virtio_init(vdev, "virtio-net", VIRTIO_ID_NET, n->config_size);

    /*
     * We set a lower limit on RX queue size to what it always was.
     * Guests that want a smaller ring can always resize it without
     * help from us (using virtio 1 and up).
     */
    if (n->net_conf.rx_queue_size < VIRTIO_NET_RX_QUEUE_MIN_SIZE ||
        n->net_conf.rx_queue_size > VIRTQUEUE_MAX_SIZE ||
        !is_power_of_2(n->net_conf.rx_queue_size)) {
......
        return;
    }

    if (n->net_conf.tx_queue_size < VIRTIO_NET_TX_QUEUE_MIN_SIZE ||
        n->net_conf.tx_queue_size > VIRTQUEUE_MAX_SIZE ||
        !is_power_of_2(n->net_conf.tx_queue_size)) {
......
        return;
    }

    n->max_queues = MAX(n->nic_conf.peers.queues, 1);
    if (n->max_queues * 2 + 1 > VIRTIO_QUEUE_MAX) {
......
        return;
    }
    n->vqs = g_malloc0(sizeof(VirtIONetQueue) * n->max_queues);
    n->curr_queues = 1;
......
    n->net_conf.tx_queue_size = MIN(virtio_net_max_tx_queue_size(n),
                                    n->net_conf.tx_queue_size);

    for (i = 0; i < n->max_queues; i++) {
        virtio_net_add_queue(n, i);
    }

    n->ctrl_vq = virtio_add_queue(vdev, 64, virtio_net_handle_ctrl);
    qemu_macaddr_default_if_unset(&n->nic_conf.macaddr);
    memcpy(&n->mac[0], &n->nic_conf.macaddr, sizeof(n->mac));
    n->status = VIRTIO_NET_S_LINK_UP;

    if (n->netclient_type) {
        n->nic = qemu_new_nic(&net_virtio_info, &n->nic_conf,
                              n->netclient_type, n->netclient_name, n);
    } else {
        n->nic = qemu_new_nic(&net_virtio_info, &n->nic_conf,
                              object_get_typename(OBJECT(dev)), dev->id, n);
    }
......
}

这里面创建了一个 VirtIODevice,这一点和存储虚拟化也是一样的。virtio_init 用来初始化这个设备。VirtIODevice 结构里面有一个 VirtQueue 数组,这就是 virtio 前端和后端互相传数据的队列,最多有 VIRTIO_QUEUE_MAX 个。

刚才我们说的都是一样的地方,其实也有不一样的地方,我们下面来看。

你会发现,这里面有这样的语句 n->max_queues * 2 + 1 > VIRTIO_QUEUE_MAX。为什么要乘以 2 呢?这是因为,对于网络设备来讲,应该分发送队列和接收队列两个方向,所以乘以 2。

接下来,我们调用 virtio_net_add_queue 来初始化队列,可以看出来,这里面就有发送 tx_vq 和接收 rx_vq 两个队列。


typedef struct VirtIONetQueue {
    VirtQueue *rx_vq;
    VirtQueue *tx_vq;
    QEMUTimer *tx_timer;
    QEMUBH *tx_bh;
    uint32_t tx_waiting;
    struct {
        VirtQueueElement *elem;
    } async_tx;
    struct VirtIONet *n;
} VirtIONetQueue;

static void virtio_net_add_queue(VirtIONet *n, int index)
{
    VirtIODevice *vdev = VIRTIO_DEVICE(n);

    n->vqs[index].rx_vq = virtio_add_queue(vdev, n->net_conf.rx_queue_size, virtio_net_handle_rx);

......

    n->vqs[index].tx_vq = virtio_add_queue(vdev, n->net_conf.tx_queue_size, virtio_net_handle_tx_bh);
    n->vqs[index].tx_bh = qemu_bh_new(virtio_net_tx_bh, &n->vqs[index]);
    n->vqs[index].n = n;
}

每个 VirtQueue 中,都有一个 vring 用来维护这个队列里面的数据;另外还有函数 virtio_net_handle_rx 用于处理网络包的接收;函数 virtio_net_handle_tx_bh 用于网络包的发送,这个函数我们后面会用到。


NICState *qemu_new_nic(NetClientInfo *info,
                       NICConf *conf,
                       const char *model,
                       const char *name,
                       void *opaque)
{
    NetClientState **peers = conf->peers.ncs;
    NICState *nic;
    int i, queues = MAX(1, conf->peers.queues);
......
    nic = g_malloc0(info->size + sizeof(NetClientState) * queues);
    nic->ncs = (void *)nic + info->size;
    nic->conf = conf;
    nic->opaque = opaque;

    for (i = 0; i < queues; i++) {
        qemu_net_client_setup(&nic->ncs[i], info, peers[i], model, name, NULL);
        nic->ncs[i].queue_index = i;
    }

    return nic;
}

static void qemu_net_client_setup(NetClientState *nc,
                                  NetClientInfo *info,
                                  NetClientState *peer,
                                  const char *model,
                                  const char *name,
                                  NetClientDestructor *destructor)
{
    nc->info = info;
    nc->model = g_strdup(model);
    if (name) {
        nc->name = g_strdup(name);
    } else {
        nc->name = assign_name(nc, model);
    }

    QTAILQ_INSERT_TAIL(&net_clients, nc, next);

    nc->incoming_queue = qemu_new_net_queue(qemu_deliver_packet_iov, nc);
    nc->destructor = destructor;
    QTAILQ_INIT(&nc->filters);
}

接下来,qemu_new_nic 会创建一个虚拟机里面的网卡。

qemu 的启动过程中的网络虚拟化

初始化过程解析完毕以后,我们接下来从 qemu 的启动过程看起。

对于网卡的虚拟化,qemu 的启动参数里面有关的是下面两行:


-netdev tap,fd=32,id=hostnet0,vhost=on,vhostfd=37
-device virtio-net-pci,netdev=hostnet0,id=net0,mac=fa:16:3e:d1:2d:99,bus=pci.0,addr=0x3

qemu 的 main 函数会调用 net_init_clients 进行网络设备的初始化,可以解析 net 参数,也可以在 net_init_clients 中解析 netdev 参数。


int net_init_clients(Error **errp)
{
    QTAILQ_INIT(&net_clients);
    if (qemu_opts_foreach(qemu_find_opts("netdev"),
                          net_init_netdev, NULL, errp)) {
        return -1;
    }
    if (qemu_opts_foreach(qemu_find_opts("nic"), net_param_nic, NULL, errp)) {
        return -1;
   }
    if (qemu_opts_foreach(qemu_find_opts("net"), net_init_client, NULL, errp)) {
        return -1;
    }
    return 0;
}

net_init_clients 会解析参数。上面的参数 netdev 会调用 net_init_netdev->net_client_init->net_client_init1。

net_client_init1 会根据不同的 driver 类型,调用不同的初始化函数。


static int (* const net_client_init_fun[NET_CLIENT_DRIVER__MAX])(
    const Netdev *netdev,
    const char *name,
    NetClientState *peer, Error **errp) = {
        [NET_CLIENT_DRIVER_NIC]       = net_init_nic,
        [NET_CLIENT_DRIVER_TAP]       = net_init_tap,
        [NET_CLIENT_DRIVER_SOCKET]    = net_init_socket,
        [NET_CLIENT_DRIVER_HUBPORT]   = net_init_hubport,
......
};

由于我们配置的 driver 的类型是 tap,因而这里会调用 net_init_tap->net_tap_init->tap_open。


#define PATH_NET_TUN "/dev/net/tun"

int tap_open(char *ifname, int ifname_size, int *vnet_hdr,
             int vnet_hdr_required, int mq_required, Error **errp)
{
    struct ifreq ifr;
    int fd, ret;
    int len = sizeof(struct virtio_net_hdr);
    unsigned int features;

    TFR(fd = open(PATH_NET_TUN, O_RDWR));
    memset(&ifr, 0, sizeof(ifr));
    ifr.ifr_flags = IFF_TAP | IFF_NO_PI;

    if (ioctl(fd, TUNGETFEATURES, &features) == -1) {
        features = 0;
    }

    if (features & IFF_ONE_QUEUE) {
        ifr.ifr_flags |= IFF_ONE_QUEUE;
    }

    if (*vnet_hdr) {
        if (features & IFF_VNET_HDR) {
            *vnet_hdr = 1;
            ifr.ifr_flags |= IFF_VNET_HDR;
        } else {
            *vnet_hdr = 0;
        }
        ioctl(fd, TUNSETVNETHDRSZ, &len);
    }
......
    ret = ioctl(fd, TUNSETIFF, (void *) &ifr);
......
    fcntl(fd, F_SETFL, O_NONBLOCK);
    return fd;
}

在 tap_open 中,我们打开一个文件”/dev/net/tun”,然后通过 ioctl 操作这个文件。这是 Linux 内核的一项机制,和 KVM 机制很像。其实这就是一种通过打开这个字符设备文件,然后通过 ioctl 操作这个文件和内核打交道,来使用内核的能力。

为什么需要使用内核的机制呢?因为网络包需要从虚拟机里面发送到虚拟机外面,发送到宿主机上的时候,必须是一个正常的网络包才能被转发。要形成一个网络包,我们那就需要经过复杂的协议栈,协议栈的复杂咱们在发送网络包那一节讲过了。

客户机会将网络包发送给 qemu。qemu 自己没有网络协议栈,现去实现一个也不可能,太复杂了。于是,它就要借助内核的力量。

qemu 会将客户机发送给它的网络包,然后转换成为文件流,写入”/dev/net/tun”字符设备。就像写一个文件一样。内核中 TUN/TAP 字符设备驱动会收到这个写入的文件流,然后交给 TUN/TAP 的虚拟网卡驱动。这个驱动会将文件流再次转成网络包,交给 TCP/IP 栈,最终从虚拟 TAP 网卡 tap0 发出来,成为标准的网络包。后面我们会看到这个过程。

现在我们到内核里面,看一看打开”/dev/net/tun”字符设备后,内核会发生什么事情。内核的实现在 drivers/net/tun.c 文件中。这是一个字符设备驱动程序,应该符合字符设备的格式。


module_init(tun_init);
module_exit(tun_cleanup);
MODULE_DESCRIPTION(DRV_DESCRIPTION);
MODULE_AUTHOR(DRV_COPYRIGHT);
MODULE_LICENSE("GPL");
MODULE_ALIAS_MISCDEV(TUN_MINOR);
MODULE_ALIAS("devname:net/tun");

static int __init tun_init(void)
{
......
  ret = rtnl_link_register(&tun_link_ops);
......
  ret = misc_register(&tun_miscdev);
......
  ret = register_netdevice_notifier(&tun_notifier_block);
......
}

这里面注册了一个 tun_miscdev 字符设备,从它的定义可以看出,这就是”/dev/net/tun”字符设备。


static struct miscdevice tun_miscdev = {
  .minor = TUN_MINOR,
  .name = "tun",
  .nodename = "net/tun",
  .fops = &tun_fops,
};

static const struct file_operations tun_fops = {
  .owner  = THIS_MODULE,
  .llseek = no_llseek,
  .read_iter  = tun_chr_read_iter,
  .write_iter = tun_chr_write_iter,
  .poll  = tun_chr_poll,
  .unlocked_ioctl  = tun_chr_ioctl,
  .open  = tun_chr_open,
  .release = tun_chr_close,
  .fasync = tun_chr_fasync,
};

qemu 的 tap_open 函数会打开这个字符设备 PATH_NET_TUN。打开字符设备的过程我们不再重复。我就说一下,到了驱动这一层,调用的是 tun_chr_open。


static int tun_chr_open(struct inode *inode, struct file * file)
{
  struct tun_file *tfile;
  tfile = (struct tun_file *)sk_alloc(net, AF_UNSPEC, GFP_KERNEL,
              &tun_proto, 0);
  RCU_INIT_POINTER(tfile->tun, NULL);
  tfile->flags = 0;
  tfile->ifindex = 0;

  init_waitqueue_head(&tfile->wq.wait);
  RCU_INIT_POINTER(tfile->socket.wq, &tfile->wq);

  tfile->socket.file = file;
  tfile->socket.ops = &tun_socket_ops;

  sock_init_data(&tfile->socket, &tfile->sk);

  tfile->sk.sk_write_space = tun_sock_write_space;
  tfile->sk.sk_sndbuf = INT_MAX;

  file->private_data = tfile;
  INIT_LIST_HEAD(&tfile->next);

  sock_set_flag(&tfile->sk, SOCK_ZEROCOPY);

  return 0;
}

在 tun_chr_open 的参数里面,有一个 struct file,这是代表什么文件呢?它代表的就是打开的字符设备文件”/dev/net/tun”,因而往这个字符设备文件中写数据,就会通过这个 struct file 写入。这个 struct file 里面的 file_operations,按照字符设备打开的规则,指向的就是 tun_fops。

另外,我们还需要在 tun_chr_open 创建了一个结构 struct tun_file,并且将 struct file 的 private_data 指向它。


/* A tun_file connects an open character device to a tuntap netdevice. It
 * also contains all socket related structures
 * to serve as one transmit queue for tuntap device.
 */
struct tun_file {
  struct sock sk;
  struct socket socket;
  struct socket_wq wq;
  struct tun_struct __rcu *tun;
  struct fasync_struct *fasync;
  /* only used for fasnyc */
  unsigned int flags;
  union {
    u16 queue_index;
    unsigned int ifindex;
  };
  struct list_head next;
  struct tun_struct *detached;
  struct skb_array tx_array;
};

struct tun_struct {
  struct tun_file __rcu  *tfiles[MAX_TAP_QUEUES];
  unsigned int            numqueues;
  unsigned int     flags;
  kuid_t      owner;
  kgid_t      group;

  struct net_device  *dev;
  netdev_features_t  set_features;
  int      align;
  int      vnet_hdr_sz;
  int      sndbuf;
  struct tap_filter  txflt;
  struct sock_fprog  fprog;
  /* protected by rtnl lock */
  bool      filter_attached;
  spinlock_t lock;
  struct hlist_head flows[TUN_NUM_FLOW_ENTRIES];
  struct timer_list flow_gc_timer;
  unsigned long ageing_time;
  unsigned int numdisabled;
  struct list_head disabled;
  void *security;
  u32 flow_count;
  u32 rx_batched;
  struct tun_pcpu_stats __percpu *pcpu_stats;
};

static const struct proto_ops tun_socket_ops = {
  .peek_len = tun_peek_len,
  .sendmsg = tun_sendmsg,
  .recvmsg = tun_recvmsg,
};

在 struct tun_file 中,有一个成员 struct tun_struct,它里面有一个 struct net_device,这个用来表示宿主机上的 tuntap 网络设备。在 struct tun_file 中,还有 struct socket 和 struct sock,因为要用到内核的网络协议栈,所以就需要这两个结构,这在网络协议那一节已经分析过了。

所以,按照 struct tun_file 的注释说的,这是一个很重要的数据结构。”/dev/net/tun”对应的 struct file 的 private_data 指向它,因而可以接收 qemu 发过来的数据。除此之外,它还可以通过 struct sock 来操作内核协议栈,然后将网络包从宿主机上的 tuntap 网络设备发出去,宿主机上的 tuntap 网络设备对应的 struct net_device 也归它管。

在 qemu 的 tap_open 函数中,打开这个字符设备文件之后,接下来要做的事情是,通过 ioctl 来设置宿主机的网卡 TUNSETIFF。

接下来,ioctl 到了内核里面,会调用 tun_chr_ioctl。


static long __tun_chr_ioctl(struct file *file, unsigned int cmd,
          unsigned long arg, int ifreq_len)
{
  struct tun_file *tfile = file->private_data;
  struct tun_struct *tun;
  void __user* argp = (void __user*)arg;
  struct ifreq ifr;
  kuid_t owner;
  kgid_t group;
  int sndbuf;
  int vnet_hdr_sz;
  unsigned int ifindex;
  int le;
  int ret;

  if (cmd == TUNSETIFF || cmd == TUNSETQUEUE || _IOC_TYPE(cmd) == SOCK_IOC_TYPE) {
    if (copy_from_user(&ifr, argp, ifreq_len))
      return -EFAULT;
  }
......
  tun = __tun_get(tfile);
  if (cmd == TUNSETIFF) {
    ifr.ifr_name[IFNAMSIZ-1] = '\0';
    ret = tun_set_iff(sock_net(&tfile->sk), file, &ifr);
......
    if (copy_to_user(argp, &ifr, ifreq_len))
      ret = -EFAULT;
  }
......
}

在 __tun_chr_ioctl 中,我们首先通过 copy_from_user 把配置从用户态拷贝到内核态,调用 tun_set_iff 设置 tuntap 网络设备,然后调用 copy_to_user 将配置结果返回。


static int tun_set_iff(struct net *net, struct file *file, struct ifreq *ifr)
{
  struct tun_struct *tun;
  struct tun_file *tfile = file->private_data;
  struct net_device *dev;
......
  char *name;
  unsigned long flags = 0;
  int queues = ifr->ifr_flags & IFF_MULTI_QUEUE ?
           MAX_TAP_QUEUES : 1;

  if (ifr->ifr_flags & IFF_TUN) {
    /* TUN device */
    flags |= IFF_TUN;
    name = "tun%d";
  } else if (ifr->ifr_flags & IFF_TAP) {
    /* TAP device */
    flags |= IFF_TAP;
    name = "tap%d";
  } else
    return -EINVAL;

  if (*ifr->ifr_name)
    name = ifr->ifr_name;

  dev = alloc_netdev_mqs(sizeof(struct tun_struct), name,
               NET_NAME_UNKNOWN, tun_setup, queues,
               queues);

  err = dev_get_valid_name(net, dev, name);
  dev_net_set(dev, net);
  dev->rtnl_link_ops = &tun_link_ops;
  dev->ifindex = tfile->ifindex;
  dev->sysfs_groups[0] = &tun_attr_group;

  tun = netdev_priv(dev);
  tun->dev = dev;
  tun->flags = flags;
  tun->txflt.count = 0;
  tun->vnet_hdr_sz = sizeof(struct virtio_net_hdr);

  tun->align = NET_SKB_PAD;
  tun->filter_attached = false;
  tun->sndbuf = tfile->socket.sk->sk_sndbuf;
  tun->rx_batched = 0;

  tun_net_init(dev);
  tun_flow_init(tun);

  err = tun_attach(tun, file, false);
  err = register_netdevice(tun->dev);

  netif_carrier_on(tun->dev);

  if (netif_running(tun->dev))
    netif_tx_wake_all_queues(tun->dev);

  strcpy(ifr->ifr_name, tun->dev->name);
  return 0;
}

tun_set_iff 创建了 struct tun_struct 和 struct net_device,并且将这个 tuntap 网络设备通过 register_netdevice 注册到内核中。这样,我们就能在宿主机上通过 ip addr 看到这个网卡了。

至此宿主机上的内核的数据结构也完成了。

关联前端设备驱动和后端设备驱动

下面,我们来解析在客户机中发送一个网络包的时候,会发生哪些事情。

虚拟机里面的进程发送一个网络包,通过文件系统和 Socket 调用网络协议栈,到达网络设备层。只不过这个不是普通的网络设备,而是 virtio_net 的驱动。

virtio_net 的驱动程序代码在 Linux 操作系统的源代码里面,文件名为 drivers/net/virtio_net.c。


static __init int virtio_net_driver_init(void)
{
    ret = register_virtio_driver(&virtio_net_driver);
......
}
module_init(virtio_net_driver_init);
module_exit(virtio_net_driver_exit);

MODULE_DEVICE_TABLE(virtio, id_table);
MODULE_DESCRIPTION("Virtio network driver");
MODULE_LICENSE("GPL");

static struct virtio_driver virtio_net_driver = {
  .driver.name =  KBUILD_MODNAME,
  .driver.owner =  THIS_MODULE,
  .id_table =  id_table,
  .validate =  virtnet_validate,
  .probe =  virtnet_probe,
  .remove =  virtnet_remove,
  .config_changed = virtnet_config_changed,
......
};

在 virtio_net 的驱动程序的初始化代码中,我们需要注册一个驱动函数 virtio_net_driver。

当一个设备驱动作为一个内核模块被初始化的时候,probe 函数会被调用,因而我们来看一下 virtnet_probe。


static int virtnet_probe(struct virtio_device *vdev)
{
  int i, err;
  struct net_device *dev;
  struct virtnet_info *vi;
  u16 max_queue_pairs;
  int mtu;

  /* Allocate ourselves a network device with room for our info */
  dev = alloc_etherdev_mq(sizeof(struct virtnet_info), max_queue_pairs);

  /* Set up network device as normal. */
  dev->priv_flags |= IFF_UNICAST_FLT | IFF_LIVE_ADDR_CHANGE;
  dev->netdev_ops = &virtnet_netdev;
  dev->features = NETIF_F_HIGHDMA;

  dev->ethtool_ops = &virtnet_ethtool_ops;
  SET_NETDEV_DEV(dev, &vdev->dev);
......
  /* MTU range: 68 - 65535 */
  dev->min_mtu = MIN_MTU;
  dev->max_mtu = MAX_MTU;

  /* Set up our device-specific information */
  vi = netdev_priv(dev);
  vi->dev = dev;
  vi->vdev = vdev;
  vdev->priv = vi;
  vi->stats = alloc_percpu(struct virtnet_stats);
  INIT_WORK(&vi->config_work, virtnet_config_changed_work);
......
  vi->max_queue_pairs = max_queue_pairs;

  /* Allocate/initialize the rx/tx queues, and invoke find_vqs */
  err = init_vqs(vi);
  netif_set_real_num_tx_queues(dev, vi->curr_queue_pairs);
  netif_set_real_num_rx_queues(dev, vi->curr_queue_pairs);

  virtnet_init_settings(dev);

  err = register_netdev(dev);
  virtio_device_ready(vdev);
  virtnet_set_queues(vi, vi->curr_queue_pairs);
......
}

在 virtnet_probe 中,会创建 struct net_device,并且通过 register_netdev 注册这个网络设备,这样在客户机里面,就能看到这个网卡了。

在 virtnet_probe 中,还有一件重要的事情就是,init_vqs 会初始化发送和接收的 virtqueue。


static int init_vqs(struct virtnet_info *vi)
{
  int ret;

  /* Allocate send & receive queues */
  ret = virtnet_alloc_queues(vi);
  ret = virtnet_find_vqs(vi);
......
  get_online_cpus();
  virtnet_set_affinity(vi);
  put_online_cpus();

  return 0;
}

static int virtnet_alloc_queues(struct virtnet_info *vi)
{
  int i;

  vi->sq = kzalloc(sizeof(*vi->sq) * vi->max_queue_pairs, GFP_KERNEL);
  vi->rq = kzalloc(sizeof(*vi->rq) * vi->max_queue_pairs, GFP_KERNEL);

  INIT_DELAYED_WORK(&vi->refill, refill_work);
  for (i = 0; i < vi->max_queue_pairs; i++) {
    vi->rq[i].pages = NULL;
    netif_napi_add(vi->dev, &vi->rq[i].napi, virtnet_poll,
             napi_weight);
    netif_tx_napi_add(vi->dev, &vi->sq[i].napi, virtnet_poll_tx,
          napi_tx ? napi_weight : 0);

    sg_init_table(vi->rq[i].sg, ARRAY_SIZE(vi->rq[i].sg));
    ewma_pkt_len_init(&vi->rq[i].mrg_avg_pkt_len);
    sg_init_table(vi->sq[i].sg, ARRAY_SIZE(vi->sq[i].sg));
  }

  return 0;
}

按照上一节的 virtio 原理,virtqueue 是一个介于客户机前端和 qemu 后端的一个结构,用于在这两端之间传递数据,对于网络设备来讲有发送和接收两个方向的队列。这里建立的 struct virtqueue 是客户机前端对于队列的管理的数据结构。

队列的实体需要通过函数 virtnet_find_vqs 查找或者生成,这里还会指定接收队列的 callback 函数为 skb_recv_done,发送队列的 callback 函数为 skb_xmit_done。那当 buffer 使用发生变化的时候,我们可以调用这个 callback 函数进行通知。


static int virtnet_find_vqs(struct virtnet_info *vi)
{
  vq_callback_t **callbacks;
  struct virtqueue **vqs;
  int ret = -ENOMEM;
  int i, total_vqs;
  const char **names;

  /* Allocate space for find_vqs parameters */
  vqs = kzalloc(total_vqs * sizeof(*vqs), GFP_KERNEL);
  callbacks = kmalloc(total_vqs * sizeof(*callbacks), GFP_KERNEL);
  names = kmalloc(total_vqs * sizeof(*names), GFP_KERNEL);

  /* Allocate/initialize parameters for send/receive virtqueues */
  for (i = 0; i < vi->max_queue_pairs; i++) {
    callbacks[rxq2vq(i)] = skb_recv_done;
    callbacks[txq2vq(i)] = skb_xmit_done;
    names[rxq2vq(i)] = vi->rq[i].name;
    names[txq2vq(i)] = vi->sq[i].name;
  }

  ret = vi->vdev->config->find_vqs(vi->vdev, total_vqs, vqs, callbacks, names, ctx, NULL);
......
  for (i = 0; i < vi->max_queue_pairs; i++) {
    vi->rq[i].vq = vqs[rxq2vq(i)];
    vi->rq[i].min_buf_len = mergeable_min_buf_len(vi, vi->rq[i].vq);
    vi->sq[i].vq = vqs[txq2vq(i)];
  }
......
}

这里的 find_vqs 是在 struct virtnet_info 里的 struct virtio_device 里的 struct virtio_config_ops *config 里面定义的。

根据 virtio_config_ops 的定义,find_vqs 会调用 vp_modern_find_vqs,到这一步和块设备是一样的了。

在 vp_modern_find_vqs 中,vp_find_vqs 会调用 vp_find_vqs_intx。在 vp_find_vqs_intx 中,通过 request_irq 注册一个中断处理函数 vp_interrupt。当设备向队列中写入信息时,会产生一个中断,也就是 vq 中断。中断处理函数需要调用相应的队列的回调函数,然后根据队列的数目,依次调用 vp_setup_vq 完成 virtqueue、vring 的分配和初始化。

同样,这些数据结构会和 virtio 后端的 VirtIODevice、VirtQueue、vring 对应起来,都应该指向刚才创建的那一段内存。

客户机同样会通过调用专门给外部设备发送指令的函数 iowrite 告诉外部的 pci 设备,这些共享内存的地址。

至此前端设备驱动和后端设备驱动之间的两个收发队列就关联好了,这两个队列的格式和块设备是一样的。

发送网络包过程

接下来,我们来看当真的发送一个网络包的时候,会发生什么。

当网络包经过客户机的协议栈到达 virtio_net 驱动的时候,按照 net_device_ops 的定义,start_xmit 会被调用。


static const struct net_device_ops virtnet_netdev = {
  .ndo_open            = virtnet_open,
  .ndo_stop          = virtnet_close,
  .ndo_start_xmit      = start_xmit,
  .ndo_validate_addr   = eth_validate_addr,
  .ndo_set_mac_address = virtnet_set_mac_address,
  .ndo_set_rx_mode     = virtnet_set_rx_mode,
  .ndo_get_stats64     = virtnet_stats,
  .ndo_vlan_rx_add_vid = virtnet_vlan_rx_add_vid,
  .ndo_vlan_rx_kill_vid = virtnet_vlan_rx_kill_vid,
  .ndo_xdp    = virtnet_xdp,
  .ndo_features_check  = passthru_features_check,
};

接下来的调用链为:start_xmit->xmit_skb-> virtqueue_add_outbuf->virtqueue_add,将网络包放入队列中,并调用 virtqueue_notify 通知接收方。


static netdev_tx_t start_xmit(struct sk_buff *skb, struct net_device *dev)
{
  struct virtnet_info *vi = netdev_priv(dev);
  int qnum = skb_get_queue_mapping(skb);
  struct send_queue *sq = &vi->sq[qnum];
  int err;
  struct netdev_queue *txq = netdev_get_tx_queue(dev, qnum);
  bool kick = !skb->xmit_more;
  bool use_napi = sq->napi.weight;
......
  /* Try to transmit */
  err = xmit_skb(sq, skb);
......
  if (kick || netif_xmit_stopped(txq))
    virtqueue_kick(sq->vq);
  return NETDEV_TX_OK;
}

bool virtqueue_kick(struct virtqueue *vq)
{
  if (virtqueue_kick_prepare(vq))
    return virtqueue_notify(vq);
  return true;
}

写入一个 I/O 会使得 qemu 触发 VM exit,这个逻辑我们在解析 CPU 的时候看到过。

接下来,我们那会调用 VirtQueue 的 handle_output 函数。前面我们已经设置过这个函数了,其实就是 virtio_net_handle_tx_bh。


static void virtio_net_handle_tx_bh(VirtIODevice *vdev, VirtQueue *vq)
{
    VirtIONet *n = VIRTIO_NET(vdev);
    VirtIONetQueue *q = &n->vqs[vq2q(virtio_get_queue_index(vq))];

    q->tx_waiting = 1;

    virtio_queue_set_notification(vq, 0);
    qemu_bh_schedule(q->tx_bh);
}

virtio_net_handle_tx_bh 调用了 qemu_bh_schedule,而在 virtio_net_add_queue 中调用 qemu_bh_new,并把函数设置为 virtio_net_tx_bh。

virtio_net_tx_bh 函数调用发送函数 virtio_net_flush_tx。


static int32_t virtio_net_flush_tx(VirtIONetQueue *q)
{
    VirtIONet *n = q->n;
    VirtIODevice *vdev = VIRTIO_DEVICE(n);
    VirtQueueElement *elem;
    int32_t num_packets = 0;
    int queue_index = vq2q(virtio_get_queue_index(q->tx_vq));

    for (;;) {
        ssize_t ret;
        unsigned int out_num;
        struct iovec sg[VIRTQUEUE_MAX_SIZE], sg2[VIRTQUEUE_MAX_SIZE + 1], *out_sg;
        struct virtio_net_hdr_mrg_rxbuf mhdr;

        elem = virtqueue_pop(q->tx_vq, sizeof(VirtQueueElement));
        out_num = elem->out_num;
        out_sg = elem->out_sg;
......
        ret = qemu_sendv_packet_async(qemu_get_subqueue(n->nic, queue_index),out_sg, out_num, virtio_net_tx_complete);
    }
......
    return num_packets;
}

virtio_net_flush_tx 会调用 virtqueue_pop。这里面,我们能看到对于 vring 的操作,也即从这里面将客户机里面写入的数据读取出来。

然后,我们调用 qemu_sendv_packet_async 发送网络包。接下来的调用链为:qemu_sendv_packet_async->qemu_net_queue_send_iov->qemu_net_queue_flush->qemu_net_queue_deliver。

在 qemu_net_queue_deliver 中,我们会调用 NetQueue 的 deliver 函数。前面 qemu_new_net_queue 会把 deliver 函数设置为 qemu_deliver_packet_iov。它会调用 nc->info->receive_iov。


static NetClientInfo net_tap_info = {
    .type = NET_CLIENT_DRIVER_TAP,
    .size = sizeof(TAPState),
    .receive = tap_receive,
    .receive_raw = tap_receive_raw,
    .receive_iov = tap_receive_iov,
    .poll = tap_poll,
    .cleanup = tap_cleanup,
    .has_ufo = tap_has_ufo,
    .has_vnet_hdr = tap_has_vnet_hdr,
    .has_vnet_hdr_len = tap_has_vnet_hdr_len,
    .using_vnet_hdr = tap_using_vnet_hdr,
    .set_offload = tap_set_offload,
    .set_vnet_hdr_len = tap_set_vnet_hdr_len,
    .set_vnet_le = tap_set_vnet_le,
    .set_vnet_be = tap_set_vnet_be,
};

根据 net_tap_info 的定义调用的是 tap_receive_iov。他会调用 tap_write_packet->writev 写入这个字符设备。

在内核的字符设备驱动中,tun_chr_write_iter 会被调用。


static ssize_t tun_chr_write_iter(struct kiocb *iocb, struct iov_iter *from)
{
  struct file *file = iocb->ki_filp;
  struct tun_struct *tun = tun_get(file);
  struct tun_file *tfile = file->private_data;
  ssize_t result;

  result = tun_get_user(tun, tfile, NULL, from,
            file->f_flags & O_NONBLOCK, false);

  tun_put(tun);
  return result;
}

当我们使用 writev() 系统调用向 tun/tap 设备的字符设备文件写入数据时,tun_chr_write 函数将被调用。它会使用 tun_get_user,从用户区接收数据,将数据存入 skb 中,然后调用关键的函数 netif_rx_ni(skb) ,将 skb 送给 tcp/ip 协议栈处理,最终完成虚拟网卡的数据接收。

至此,从虚拟机内部到宿主机的网络传输过程才算结束。

总结时刻

最后,我们把网络虚拟化场景下网络包的发送过程总结一下。

  • 在虚拟机里面的用户态,应用程序通过 write 系统调用写入 socket。
  • 写入的内容经过 VFS 层,内核协议栈,到达虚拟机里面的内核的网络设备驱动,也即 virtio_net。
  • virtio_net 网络设备有一个操作结构 struct net_device_ops,里面定义了发送一个网络包调用的函数为 start_xmit。
  • 在 virtio_net 的前端驱动和 qemu 中的后端驱动之间,有两个队列 virtqueue,一个用于发送,一个用于接收。然后,我们需要在 start_xmit 中调用 virtqueue_add,将网络包放入发送队列,然后调用 virtqueue_notify 通知 qemu。
  • qemu 本来处于 KVM_RUN 的状态,收到通知后,通过 VM exit 指令退出客户机模式,进入宿主机模式。发送网络包的时候,virtio_net_handle_tx_bh 函数会被调用。
  • 接下来是一个 for 循环,我们需要在循环中调用 virtqueue_pop,从传输队列中获取要发送的数据,然后调用 qemu_sendv_packet_async 进行发送。
  • qemu 会调用 writev 向字符设备文件写入,进入宿主机的内核。
  • 在宿主机内核中字符设备文件的 file_operations 里面的 write_iter 会被调用,也即会调用 tun_chr_write_iter。
  • 在 tun_chr_write_iter 函数中,tun_get_user 将要发送的网络包从 qemu 拷贝到宿主机内核里面来,然后调用 netif_rx_ni 开始调用宿主机内核协议栈进行处理。
  • 宿主机内核协议栈处理完毕之后,会发送给 tap 虚拟网卡,完成从虚拟机里面到宿主机的整个发送过程。

课堂练习

这一节我们解析的是发送过程,请你根据类似的思路,解析一下接收过程。

欢迎留言和我分享你的疑惑和见解,也欢迎收藏本节内容,反复研读。你也可以把今天的内容分享给你的朋友,和他一起学习和进步。

文章来源: https://study.disign.me/article/20250237/57.network-virtualization.md

发布时间: 2025-02-14

作者: 技术书栈编辑